“Δηλώσεις συμμετοχής μόνο από τα μέλη των Οψόμεθα και τους συνεργάτες και εταίρους του ΠΑΓΓΑΙΟΡΑΜΑ.“
Η Επιστημονική ομάδα Οψόμεθα εις Φιλίππους, το δίκτυο συνεργατικών επιχειρήσεων “Παγγαιόραμα” και το συνεργαζόμενο τουριστικό γραφείο Visit North Greece, στο πλαίσιο της δημιουργίας των 2 νέων τουριστικών του πακέτων με κεντρικό θέμα το Λατρευτικό και Ιστορικό Παγγαίο, σας προσκαλεί στην 6η πιλοτική εκδρομή που θα αναδείξει το Παγγαίο ως το νέο πολιτιστικό – πεζοπορικό προορισμό της Ελλάδας.
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ το μονοπάτι των “Λακκοβικίων”, το Αρχαιολογικό Μουσείο και ο ευρύτερος αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης.
ΣΚΟΠΟΣ Επαφή και γνωριμία με ένα από τα πιο σημαντικά χωριά της περιοχής, την παλιά Μεσολακιά ή Λακκοβίκια, πεζοπορία επάνω στα δύο ιστορικά γεφύρια και ξενάγηση στο Αρχαιολογικό μουσείο καθώς και τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης με ξεναγό.
…………………………………………………………………………………………….
Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α
ΣΗΜΕΙΟ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ το χωριό Οφρύνιο και συγκεκριμένα μπροστά στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου
ΩΡΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ στις 8:00 το πρωί (αφήνουμε τα αυτοκίνητα) / άμεση επιβίβαση στα αυτοκίνητα των ΟΨΟΜΕΘΑ με προορισμό το χωριό Γαληψό και στο σημείο που ξεκινάει το μονοπάτι.
ΕΝΑΡΞΗ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ στις 8:30
Πρόγραμμα ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ (με πιστοποιημένο συνοδό βουνού) διάσχιση του μονοπατιού από την Γαληψό στα Λακκοβίκια (παλαιά Μεσολακιά), απόσταση 5χλμ. σε ήπια ανηφορική κλίση και ακολουθώντας τον παλιό χωμάτινο δρόμο. Κατά την διαδρομή περίπου στο 3ο χλμ θα κατευθυνθούμε στο λιθόστρωτο μονοπάτι και θα γίνει στάση στο «πάνω γεφύρι», το οποίο ένωνε τη Γαληψό με τα Λακκοβίκια. Φτάνοντας στα Λακκοβίκια θα γίνει ξενάγηση από τον μελετητή της ιστορίας Θεόδωρο Λυμπεράκη ενώ η παρουσία μελών του συλλόγου Μεσολακιωτών Θεσσαλονίκης θα μας τιμήσει και θα μας δώσει την ευκαιρία να γνωρίσουμε μέσα από τα δικά τους μάτια και τις δικές τους μνήμες τον τόπο τους. Η επιστροφή θα πραγματοποιηθεί με διάσχιση του χωμάτινου μονοπατιού από τα παλιά Λακκοβίκια προς το Οφρύνιο περίπου 6χλμ σε κατηφορικό με χαμηλή βλάστηση λιθόστρωτο μονοπάτι. Κατά την διαδρομή και στα 2,5χλμ θα κατευθυνθούμε και θα γίνει στάση στο «κάτω γεφύρι», το οποίο ένωνε το Οφρύνιο με τα Λακκοβίκια. (συνολική διάρκεια 5ώρες)
Άφιξη στο Οφρύνιο στις 1:30 το μεσημέρι. Ανάπαυση, καφές και ελαφρύ γεύμα σε τοπικό καφενείο. Επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο του Πολιτιστικού Συλλόγου, γνωριμία με τους κατοίκους του Ορφυνίου. Αναχώρηση στις 2:15
Άφιξη στο αρχαιολογικό μουσείο της Αμφίπολης στις 2:30 το μεσημέρι. Ξενάγηση στο μουσείο και στην συνέχεια στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο με ξεναγό. (συνολική διάρκεια 2,5ώρες). (η 1η Κυριακή του μήνα είναι δωρεάν)
Μετά τις 5μμ Γεύμα στην ταβέρνα «ο ΛΕΩΝ» στην Αμφίπολη, με πλήρες μενού ανά τέσσερα άτομα. (τιμή κατά άτομο στα 12 ευρώ)
ΤΕΛΟΣ ΕΚΔΡΟΜΗΣ
Φιλική Συμμετοχή – ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΛΥΜΠΕΡΑΚΗΣ
Δικηγόρος εν ενεργεία, κάτοικος Ελευθερούπολης, μελετητής της ιστορίας του Παγγαίου και της ευρύτερης περιοχής. Συγκεντρώνει φωτογραφικό και ιστορικό υλικό, σχετικό με την αρχαία, τη βυζαντινή και την οθωμανική ιστορία των χωριών και πόλεων του Νομού Καβάλας, παρέχοντας σχετικές πληροφορίες σε αρχαιολόγους, γεωλόγους, καθηγητές Πανεπιστημίων της Ελλάδας και του Εξωτερικού κλπ., τους οποίους συχνά ξεναγώ.
Γράφει και δημοσιεύει σ’ εφημερίδες και περιοδικά του Νομού Καβάλας και όλης της Ελλάδας ιστορικά άρθρα για την περιοχή (όπως για την ιστορία των Τεναγών των Φιλίππων, για το βυζαντινό χωριό Οβηλός και τη Μονή της Γεννέσεως της Θεοτόκου, που αποτελούσε Μετόχι της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους, για τον ρόλο του λίθου στις αρχαίες λατρείες του Παγγαίου κλπ.)
Μέλη του συλλόγου Μεσολακιωτών Θεσσαλονίκης
Γιάννης Χαρούπας (πρόεδρος) και Βαγγέλης Γιόρτσιος (μέλος)
Πολύτιμοι Συνεργάτες
ΧΟΡΗΓΟΣ/ΣΥΝΟΔΟΣ ΒΟΥΝΟΥ : Απόστολος Μπόσκος
Ορειβατική εκπαίδευση
Σχολή Ορειβασίας Αρχαρίων ΕΟΣ Καβάλας, Σχολή Ορειβασίας Μέσου Επιπέδου ΕΟΣ Καβάλας, Σχολή Ορειβατικού Σκι Αρχαρίων ΕΟΟΑ, Σχολή Ορειβατικού Σκι Μέσου Επιπέδου ΕΟΟΑ, Σχολή Βοηθών Εκπαιδευτών Ορειβασίας ΕΟΟΑ, Σχολή Εκπαιδευτών Ορειβασίας ΕΟΟΑ, Σεμινάριο Οδηγών Βουνού ΣΕΟΒ.
Τηλέφωνο:+306937293486 // email: apboskos@gmail.com
Φωτογραφική κάλυψη
DRAMAnia.gr (Γιώργος Νάτσης)
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ
Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης // τηλ. 2322032474
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΟΦΡΥΝΙΟΥ
Πρόεδρος Στέλλα Κεχαγιά
Ταβέρνα «ο ΛΕΩΝ» στην Αμφίπολη
Νικολαϊδης Νικόλαος // Τηλ: 2322032201
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η μετακίνησή σας προς το Ορφύνιο γίνεται με δικό σας ΙΧ αυτοκίνητο
Στοιχεία συνολικής πορείας (ανάβαση 5χλμ από Γαληψό στα Λακκοβίκια και κατάβαση 6χλμ από Λακκοβίκια στο Ορφύνιο)
11 χιλιόμετρα
5:00 ώρες
βαθμός δυσκολίας (Β, μέτριας)
Υψομετρική διαφορά 400μέτρα
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Υπόδηση (ορειβατικά μποτάκια)
Μακρύ παντελόνι
Μπουφάν ανάλογα με τον καιρό
Μπαστούνι ανάβασης
Σακίδιο για προσωπικά αντικείμενα
Νερό κτλ
Φωτογραφική μηχανή, κάμερα κτλ
Διάθεση
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
Ιστορικοί Οικισμοί/ Μεσολακκιά
Το χωριό Μεσολακκιά του Δήμου Αμφίπολης βρίσκεται στις ΒΔ παρυφές του όρους Παγγαίου σε υψόμετρο 432 μ. και απόσταση 10 περίπου χλμ. από το Στρυμονικό κόλπο. Η παλιά ονομασία του χωριού είναι «Λακκοβήκια». Είναι λέξη σλαβική και σημαίνει ό,τι και η νέα ονομασία του, δηλαδή χωριό μέσα σε βαθούλωμα (λάκκο). Η Μεσολακκιά πριν από το έτος 1918, ήτανε κωμόπολη που αριθμούσε 5.000 κατοίκους. Βρισκόταν κοντά στο λιμάνι « Τσαγέζι», προς το Στρυμονικό κόλπο. Όλα τα εμπορεύματα συγκεντρώνονταν στη Μεσολακκιά και από εκεί μεταφέρονταν πέρα από το Παγγαίο προς το νομό Σερρών. Αυτός ήταν ο κύριος λόγος για την αύξηση του πληθυσμού στο χωριό καθώς επίσης το υγιεινό κλίμα και το ότι αποτελούσε καταφύγιο και ορμητήριο των Μακεδονομάχων κατά τα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς. Οι κάτοικοι ήταν απόγονοι των αρχαίων Αμφιπολιτών.
Στα Λακκοβήκια όμως έμεναν και πολλοί Ηπειρώτες, Βορειοηπειρώτες και Θεσσαλοί. Αυτοί ήρθαν στο χωριό τον 18ο αιώνα, γιατί καταδιώχθηκαν από τους Τούρκους. Τα Λακκοβήκια διακρίθηκαν και στα γράμματα. Είχαν αστική σχολή, αρρεναγωγείο, νηπιοπαρθεναγωγείο, καθώς και περίφημη βιβλιοθήκη με 2.000 τόμους βιβλίων. Ψηλότερα από τα Λακκοβήκκια ήταν το αρχαίο υδραγωγείο της Αμφίπολης. Σε απόσταση μιας ώρας με τα πόδια βρίσκονται δύο βράχοι, ο ένας κοντά στον άλλον, οι «Δρακόπετρες».
Δυστυχώς το χωριό εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους κατά το 1965, για να χτίσουν το νέο χωριό, τη Νέα Μεσολακκιά. H Μεσολακκιά είναι το τρίτο σε πληθυσμό χωριό του Δήμου Αμφίπολης. Βρίσκεται στον κεντρικό δρόμο που ενώνει την πόλη των Σερρών με την Αμφίπολη. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η καλλιέργεια της γης, και συγκεκριμένα του καπνού.
Πηγή: «Η κατά το Παγγαίον χώρα Λακκοβηκίων», Αστ. Δ. Γούσιου
Γεφύρι (πάνω) στα Λακκοβίκια
Βρίσκεται στο Παγγαίο, στα σύνορα των νομών Σερρών και Καβάλας, στον παλιό δρόμο που ένωνε τα χωριά Λακκοβίκια (Παλιά Μεσολακιά) και Γαληψό. Τα Λακκοβίκια στα τέλη του 19ου αιώνα είχαν φτάσει να έχουν 2000 κατοίκους ενώ λειτουργούσε γυμνάσιο και αστική σχολή. Το 1916 τα βουλγαρικά κατοχικά στρατεύματα λεηλάτησαν και έκαψαν το χωριό με αποτέλεσμα, σταδιακά μέχρι το 1960, να εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του. Σήμερα είναι ένα ερειπωμένο χωριό όπου ελάχιστα σπίτια παραμένουν όρθια.
Το γεφύρι βρίσκεται στο μεγάλο ρέμα της περιοχής, νότια του οικισμού και βοηθούσε στις μετακινήσεις των κατοίκων προς τα κτήματα στην πλευρά της θάλασσας και την Γαληψό (πρώην Δεδέμπαλη). Δεν υπάρχουν μαρτυρίες για το πότε κτίστηκε, πιθανολογείται ότι είναι έργο των αρχών του 19ου αιώνα.
Το γεφύρι παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα αφού η καμάρα στην ανάντη πλευρά έχει οξυκόρυφο σχήμα ενώ στην κατάντη ημικυκλικό. Το τόξο του αποτελείται από μία σειρά λίθων που στεφανώνεται στο πάνω μέρος του από μια δεύτερη μικρότερη. Στην κεντρική πέτρα του τόξου (κλειδί) της κατάντη πλευράς υπάρχει χαραγμένος ένας σταυρός, χωρίς να γνωρίζουμε αν η χάραξη έγινε κατά την κατασκευή του ή είναι μεταγενέστερη.
Στους τοίχους δεξιά και αριστερά της καμάρας είναι εμφανή τα σημάδια από την δράση χρυσοθήρων που έχουν ανοίξει τρύπες στο σώμα του γεφυριού προκειμένου να ανακαλύψουν κρυμμένους θησαυρούς.
Για να το προσεγγίσουμε ακολουθούμε για 3 χιλιόμετρα τον χωματόδρομο από την Γαληψό μέχρι το εξωκκλήσι των Αγίων Αποστόλων και στην συνέχεια κατηφορίζουμε τον στενό χωματόδρομο για να το συναντήσουμε σε απόσταση 500 μέτρων από την εκκλησία.
Πηγή: EOΣ Καβάλας
Γεφύρι (κάτω) στα Λακκοβίκια
Είναι το μεγαλύτερο από τα δύο γεφύρια του παλιού οικισμού που απέχουν μεταξύ τους 1500 περίπου μέτρα και γεφυρώνουν το ίδιο ρέμα. Από την τεχνοτροπία τους μπορούμε να συμπεράνουμε ότι κατασκευάστηκαν από τους ίδιους μαστόρους την ίδια περίπου περίοδο, πιθανόν στις αρχές του 19ου αιώνα.
Το γεφύρι είχε μεγάλη σημασία αφού διευκόλυνε την μετακίνηση των κατοίκων προς τα εύφορα κτήματά τους στην πλευρά της θάλασσας και το χωριό του Οφρυνίου (που παλιά ονομαζόταν Κάτω Λακκοβίκια) αλλά και προς το λιμάνι του Τσάγεζι στις εκβολές του Στρυμόνα, κάτι που ενίσχυε την οικονομική ανάπτυξη του χωριού.
Η καμάρα του αποτελείται από μία σειρά λίθων που στεφανώνεται στο πάνω μέρος του από μια δεύτερη μικρότερη. Χαρακτηριστικό του γεφυριού είναι η ύπαρξη μιας κρύπτης η οποία, σύμφωνα τον Αθ. Τιλκίδη ανακαλύφθηκε τυχαία από τη διάβρωση και πτώση του τοίχου 1. Ο καθηγητής Θωμάς Σπανός αναφέρει ότι στα πλευρικά του γεφυριού διασώζονταν παλιά, απεικόνιση της Παναγίας με το Θείο Βρέφος, που Χρυσοθήρες το εξέλαβαν ως σημάδι κρύπτης θησαυρού και κατέστρεψαν μαζί με το σημείο και την ιστορική ιχνογραφία 2.
Εντυπωσιακό είναι και το φαρδύ καλντερίμι μετά την γέφυρα προς τα Λακκοβίκια μήκους 150 περίπου μέτρων που στηρίζεται πάνω στην απότομη πλαγιά με ένα μακρύ πέτρινο τοιχίο.
Η προσέγγιση του γεφυριού δεν είναι εύκολη και γίνεται μόνο με πεζοπορία αφού δεν υπάρχει κοντά του κάποιος χωματόδρομος. Θα πρέπει στην είσοδο του χωριού, ερχόμενοι από την Παλαιοκώμη να κινηθούμε νότια προς την ρεματιά που ανοίγεται και να ακολουθήσουμε το παλιό μονοπάτι που θα μας οδηγήσει στο γεφύρι ύστερα από 30 περίπου λεπτά και σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από το χωριό. Εναλλακτικά μπορούμε από το Οφρύνιο να ακολουθήσουμε τον χωματόδρομο που φτάνει μέχρι την κορυφή του λόφου πάνω από το χωριό και στην συνέχεια να ακολουθήσουμε το παλιό μονοπάτι που οδηγεί στο γεφύρι μέσα στην χαράδρα του ρέματος.
Πηγή ΕΟΣ Καβάλας
Η Μεσολακκιά ή παλιά Μεσολακκιά ή από τα βυζαντινά χρόνια Λακκοβίκια
Πηγή Thes.gr/ foto Life events.gr
Η Μεσολακκιά (Βυζαντινά Ελληνικά: Λουκκοβικεία) ή αλλιώς Λακκοβίκια, κατ’ άλλους Λακκοβήκια είναι χωριό του Παγγαίου όρους στον Νομό Σερρών που χρονολογείται από τον 10ο αιώνα. Εγκαταλελειμμένο από το 1965, με τους κατοίκους του να μοιράζονται μεταξύ Παλαιοκώμης και Νέας Μεσολακκιάς, το πανέμορφο αυτό χωριό γοητεύει ακόμη και σήμερα µε τα στενά δροµάκια και τα λιθόκτιστα κτίρια που θυµίζουν αρχιτεκτονική της Ηπείρου. Σε κοντινή απόσταση οι «∆ρακόπετρες», δυο µεγάλοι βράχοι εντυπωσιάζουν µε το µέγεθος και το µύθο που τους περιβάλλει. Στα νότια του χωριού βρίσκεται το ανεξερεύνητο σπήλαιο «∆ισσάκι», ενώ στη θέση «Βαγιόνι» υπήρχαν τα λατοµεία της αρχαίας Αµφίπολης. Λίγο ψηλότερα, λειτουργούσε το αρχαίο υδραγωγείο της Αµφίπολης
Το Παγγαίο πάντα σε γοητεύει με τα «μυστικά», τους μύθους, τις ιστορίες του και φυσικά την ομορφιά του.
Μοιρασμένο… σε δύο Νομούς, της Καβάλας και των Σερρών, στέκεται εκεί αγέρωχο και σε προκαλεί για εξερεύνηση! Και αν πιστέψεις πως τα έχεις δει όλα, τότε κάνεις λάθος, καθώς προκύπτει συνεχώς κάτι νέο και ενδιαφέρον που σε περιμένει να το ανακαλύψεις. Όπως τα Λακκοβήκια, ένα χωριό καλά κρυμμένο στην… αγκαλιά του, εκεί που ο χρόνος σταμάτησε πριν περίπου μισό αιώνα, όμως τα ερειπωμένα σπίτια στέκονται ακόμη, ως σιωπηροί μάρτυρες ενός ένδοξου παρελθόντος.
Σε υψόμετρο 450 μέτρων, πάνω από τον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη και 9 χιλιόμετρα από το χωριό Νέα Μεσολακκιά, ανάμεσα στις πλαγιές του Παγγαίου Ορους και με ένα υπέροχο «μπαλκόνι» που έχει θέα τον κόλπο του Ορφανού, απ’ όπου μπορείς να αντικρίσεις τον επιβλητικό Αθω και τον Ολυμπο, θα συναντήσετε, σε μια καλά κρυμμένη τοποθεσία ένα πανέμορφο γραφικό χωριό, την Παλιά Μεσολακκιά ή διαφορετικά Λακκοβίκια ή Λακκοβήκια.
Το χωριό, που χρονολογείται από τον δέκατο αιώνα και βρίσκεται στο νότιο τμήμα του όρους, στα διοικητικά όρια του Νομού Σερρών και κάποτε έσφυζε πραγματικά από ζωή, εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του κατά το 1965, για να χτίσουν το νέο χωριό, τη Νέα Μεσολακκιά.
Αν και έμεινε για πολλά χρόνια παρατημένο και ξεχασμένο στη λήθη, τα τελευταία γίνονται κάποιες προσπάθειες μεμονωμένα από παλιούς κατοίκους να αναστηλωθεί ενώ πρόσφατα έχει ηλεκτροδοτηθεί. Και θα ήταν άδικο να μη συμβεί, καθώς το υπέροχο κλίμα και η τοποθεσία του το κάνουν ξεχωριστό, όπως φυσικά και η ιστορία του.
Η διαδρομή- τι θα συναντήσετε
Βρεθήκαμε στη Νέα Μεσολακκιά και πήραμε το δρόμο προς το βουνό. Αν και χωματόδρομος βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση και μπορείτε να πάτε απλά με ένα Ι.Χ. Κάπου στη διαδρομή θα συναντήσετε και μία παλιά πινακίδα που δείχνει την κατεύθυνση.
Να θυμάστε, πως όπως ανηφορίζετε το χωριό βρίσκεται προς τα δεξιά. Δε θα αργήσει κάποια στιγμή να ξεπροβάλλει μπροστά σας. Συνεχίζοντας προς τα δεξιά θα βρεθείτε στην πλατεία του χωριού και μετά μπορείτε να το διασχίσετε ώστε να το δείτε και από ψηλά.
Το καλύτερο που θα κάνετε είναι να αφήσετε κάπου το αμάξι σας και να το περπατήσετε. Κάθε σπίτι, κάθε γειτονιά έχει να σας διηγηθεί και μία ιστορία. Βάλτε τη φαντασία σας να περιπλανηθεί σε τούτο τον τόπο, όταν κάποτε έσφυζε από ζωή, φωνές παιδιών, γέλια, γλέντια ακόμη και δύσκολες στιγμές, φόβο, πείνα, πολέμους και αρρώστιες.
Μπορεί αυτά να έχουν χαθεί, μαζί με την αποχώρηση των κατοίκων, όχι όμως η ιστορία του, αλλά ούτε και η φυσική ομορφιά του, τα αρώματα της φύσης, το μαγευτικό τοπίο. Μία επίσκεψη θα σας πείσει, γι’ αυτό αν κάποια στιγμή βρεθείτε στην περιοχή, αξίζει να την επισκεφθείτε και το σίγουρο είναι πως θα σας αποζημιώσει.
Ιδρυση
Οι Λακκοβικιώτες (Μεσολακκιώτες) είναι απόγονοι των αρχαίων Αμφιπολιτών, οι οποίοι τον δέκατο ένατο αιώνα αναμείχθηκαν με Ηπειρώτες που κατέφθασαν κυνηγημένοι από τους Τσάμηδες μετά από κάποιο κίνημα. Η τοποθεσία του χωριού είναι ιδιαιτέρως κρυφή, όμως το ότι χτίστηκε κοντά στο αρχαίο υδραγωγείο της Αμφίπολης καθώς και κοντά σε ένα από τα λατομεία της, συνηγορούν στην συγγένεια των κατοίκων με τους Αμφιπολίτες.
Οι λόγοι που ανάγκασαν τους Λακκοβικιώτες να επιλέξουν ένα τόσο αφιλόξενο σημείο πρέπει να είναι ο φόβος των επιδρομών και της ελονοσίας, μια και εκείνα τα χρόνια υπήρχε ακόμα η λίμνη-βάλτος του Αχινού. Σε έγγραφο του δέκατου τρίτου αιώνα αναφέρεται ως «χωρίον της Λουκκοβικείας».
Τουρκοκρατία
Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και μέχρι το πρώτο τέταρτο του εικοστού αιώνα ο οικισμός γνώρισε μεγάλη ακμή καθώς οι κάτοικοι του ήταν ιδιαίτερα εργατικοί και προοδευτικοί. Η εγγύτητα δε του χωριού με το λιμάνι του Τσαγιέζι το κατέστησε σημαντικό εμπορικό κέντρο.
Βαλκανικοί και Παγκόσμιοι πόλεμοι
Oλα άλλαξαν κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων όταν οι κάτοικοι κατέφυγαν στην Βουρβουρού της Χαλκιδικής για να αποφύγουν την Βουλγάρικη κατάκτηση, ενώ και όταν επέστρεψαν ξέσπασε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος κατά τον οποίο οι Βούλγαροι κατακτητές λήστεψαν τους Λακκοβικιώτες, πήραν ομήρους τους άνδρες και κάψανε το χωριό.
Με τη λήξη του πολέμου πολλοί χωριανοί δεν επέστρεψαν ζωντανοί. Ακολούθησε η σκληρή δοκιμασία του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου με αποκορύφωμα την παράλογη αδελφοκτόνα σύρραξη του εμφυλίου που έθεσαν σε δοκιμασία την επιβίωση του οικισμού.
Νεότερη περίοδος και καθημερινότητα
Παρόλ’ αυτά η ζωή συνέχισε τον δρόμο της στα Λακκοβίκια μέχρι τη δεκαετία του εξήντα οπότε και εγκαταλείφθηκε οριστικά για να δημιουργηθεί η κοινότητα της Νέας Μεσολακκιάς. Τα Λακκοβήκια είχαν 400 σπίτια και 2.100 κατοίκους.
Είχε σπίτια λιθόκτιστα, που θυμίζουν Ηπειρωτική αρχιτεκτονική, το ένα κοντά στο άλλο και δρόμους στενούς, λιθόστρωτους και δύσβατους και 3 συνοικισμούς. Παράλληλα, διακρίθηκε και στα γράμματα. Είχε αστική σχολή, αρρεναγωγείο, νηπιοπαρθεναγωγείο, καθώς και περίφημη βιβλιοθήκη με 2.000 τόμους βιβλίων.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν με τη γεωργία και το εμπόριο. Ήταν ράφτες, παπουτσήδες, σιδηρουργοί, σαγματοποιοί, πεταλωτές, υφαντές, βαφείς, κτηνοτρόφοι.
Ενδιαφέρουσες τοποθεσίες
Στη θέση «Βαγιόνι» βρισκόταν τα λατομεία της αρχαίας Αμφίπολης, όπου βρέθηκαν μεγάλα κομμάτια βράχων. Ψηλότερα από τα Λακκοβήκια ήταν το αρχαίο υδραγωγείο της Αμφίπολης. Εκεί βρέθηκαν μεγάλοι πήλινοι αγωγοί με κατεύθυνση την πόλη της Αμφίπολης. Σε απόσταση μιας ώρας με τα πόδια βρίσκονται δύο βράχοι, ο ένας κοντά στον άλλον, οι «Δρακόπετρες». Στα Νότια των Λακκοβηκίων υπάρχει το βαθύ σπήλαιο, «Δισσάκια», γιατί χωρίζεται από βράχο σε δύο μέρη. Το σπήλαιο είναι ανεξερεύνητο.
Ιστορικά στοιχεία: Πηγές dimos-amfipolis.gr και el.wikipedia.org
Το Μουσείο της Αμφίπολης αποτελεί ένα πολύπλευρο σύνολο χώρων και ανθρώπινου δυναμικού με πολλές και διαφορετικές λειτουργίες, σε σχέση με την προστασία και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων. Στην έκθεση του Μουσείου μπορεί κανείς να γνωρίσει την ιστορική πορεία της αρχαίας πόλης και της άμεσης περιοχή της. Στις αποθήκες και τα εργαστήριά του εξασφαλίζεται η φύλαξη και πραγματοποιείται η συντήρηση και η μελέτη των ευρημάτων που οι αρχαιολογικές ανασκαφές φέρνουν στο φως. -Στον προθάλαμο της έκθεσης, στο χώρο υποδοχής, εκτίθενται η ασημένια λειψανοθήκη και το χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς που βρέθηκαν σε κιβωτιόσχημο τάφο, στο σημείο που είναι τώρα κτισμένο το Μουσείο. -Η έκθεση οργανώνεται κατά χρονολογικές και θεματικές ενότητες: Ι) Προϊστορικοί χρόνοι Ευρήματα από την περιοχή των εκβολών του Στρυμόνα μαρτυρούν την έντονη παρουσία του ανθρώπου από τη Μέση Νεολιθική Εποχή μέχρι την Πρώιμη Εποχή Σιδήρου ( 5000 π.Χ. – 750π.Χ.). ΙΙ) Πρώιμοι ιστορικοί χρόνοι Από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ., με την ίδρυση ελληνικών πόλεων στις εκβολές του Στρυμόνα, αρχίζει η προοδευτική διείσδυση του ελληνικού πληθυσμού στη Θράκη, όπως δείχνουν τα αττικά και κορινθιακά αγγεία που βρέθηκαν σε τάφους αρχαϊκής εποχής. ΙΙΙ) Κλασσικοί και Ελληνιστικοί χρόνοι -Η ίδρυση της Αμφίπολης το 437 π.Χ., στα χρόνια του Περικλή, υπήρξε μεγάλη επιτυχία για τους Αθηναίους. Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα (422 π.Χ.) η πόλη αποκτά την αυτονομία της και τη διατηρεί μέχρι την ένταξή της στο βασίλειο της Μακεδονίας από το Φίλιππο Β΄ (357 π.Χ.). -Τα ιερά της πόλης (χώρος ΙΙΙ.1), είναι αφιερωμένα σε θεότητες τοπικού χαρακτήρα, όπως η Νύμφη, η μούσα Κλειώ, ο ήρωας-ιππέας Ρήσσος και ο Στρυμών, αλλά και σε ολύμπιους θεούς και ήρωες, όπως η Αθηνά, η Αφροδίτη, η Άρτεμις, ο Ηρακλής, ο Ασκληπιός, οι Διόσκουροι. Ιδιαίτερα σημαντική για την Αμφίπολη ήταν η λατρεία της Αρτέμιδος Ταυροπόλου, ενώ από τα ελληνιστικά χρόνια γίνεται δημοφιλής η λατρεία της Κυβέλης και του Άττιος. -Η έντονη δημόσια και ιδιωτική ζωή της Αμφίπολης (χώρος ΙΙΙ.2) αντικατοπτρίζεται στις πλούσιες σειρές των νομισμάτων της, την παραγωγή των τοπικών εργαστηρίων, αγγείων, έργων κοροπλαστικής, γλυπτικής και μικροτεχνίας. Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κτιριακά συγκροτήματα της πόλης, το Γυμνάσιο, όπου εκπαιδεύονταν και ασκούνταν οι νέοι. -Στις νεκροπόλεις (χώρος ΙΙΙ.3), έξω από τα τείχη της πόλης θάβονταν ανάλογα με την οικονομική τους άνεση και την κοινωνική τους θέση οι νεκροί, σε τάφους διαφόρων τύπων. Τα κτερίσματα αυτών των τάφων, αγγεία, ειδώλια, όπλα, κοσμήματα, είναι εντυπωσιακά σε πλούτο και τέχνη. ΙV) Ρωμαϊκοί χρόνοι Η ρωμαϊκή εποχή είναι για την Αμφίπολη άλλη μια περίοδος ακμής, μέσα στα πλαίσια της κοσμοκρατορίας των Ρωμαίων, όπως φαίνεται από τα μνημειακά κτίρια με ψηφιδωτά δάπεδα και τα έργα γλυπτικής, αγγειοπλαστικής και μικροτεχνίας που έχουν έρθει στο φως. V) Παλαιοχριστιανικοί χρόνοι Με το τέλος του αρχαίου κόσμου (4ος αι. μ.Χ.) η έκταση της πόλης μειώνεται. Η μεταφορά, όμως, της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη ευνοεί τη συνέχεια της ζωής στην Αμφίπολη, όπως δείχνουν οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές με τα περίτεχνα ψηφιδωτά και τον εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό διάκοσμο. Ο λοιμός του 6ου αι. μ.Χ. και οι μετακινήσεις Σλαβικών πληθυσμών στη συνέχεια οδηγούν σε νέα συρρίκνωση της Αμφίπολης που διαλύεται ως αστικό κέντρο. VI) Βυζαντινοί χρόνοι Το οικιστικό ενδιαφέρον μετά τον 9ο αι. μ.Χ. μετατοπίσθηκε στις εκβολές του Στρυμόνα, όπου αναπτύχθηκε μια σημαντική πόλη-λιμάνι γνωστή με το όνομα Χρυσούπολις. Στα ερείπια της Αμφίπολης, στις βορειοδυτικές παρυφές των λόφων, αναπτύχθηκε μικρός οικισμός, το Μαρμάριον, ο οποίος εξυπηρετούσε τις ανάγκες στάθμευσης των ταξιδιωτών που διέβαιναν τον ποταμό Στρυμόνα από το πέρασμα που ήταν γνωστό ως “Πόρος του Μαρμαρίου”. Στο μικρό σαλόνι του Μουσείου μπορεί κανείς να βρει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη νεότερη ιστορία του τόπου και ένα χρονικό για την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή.
Συντάκτης: Mαρία Μαλαμίδου, Αρχαιολόγος
Ένα σπουδαίο τεχνικό έργο, ηλικίας 2.500 ετών, που μνημονεύεται στον Θουκυδίδη, εκσυγχρονίζεται και βγαίνει από τη λήθη και τη φθορά του χρόνου.
Πάνω της περπάτησε ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας όταν κυρίευσε την Αμφίπολη το 424 π.Χ. κι αργότερα τη διάβηκε ο Φίλιππος Β’ και οι επίγονοί του καθόλη τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου που η πόλη ήταν τμήμα του μακεδονικού βασιλείου και κέντρο του μακεδονικού εμπορίου.
Στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους πέρασε από εκεί -το 49/50 μ.Χ.- ο Απόστολος Παύλος πηγαίνοντας από τους Φιλίππους στη Θεσσαλονίκη και τον 9ο αιώνα Σλάβοι ηγεμόνες που επέδραμαν με βιαιότητα, ενώ τον 13ο-14ο αιώνα από το κατάστρωμά της περνούσαν καθημερινά μοναχοί και ηγούμενοι, καθώς ο χώρος της Αμφίπολης ήταν τμήμα των μετοχίων μονών του Αγίου Όρους.
Ήταν η ξύλινη γέφυρα της Αμφίπολης για την οποία η πρώτη γραπτή αναφορά υπάρχει στον Θουκυδίδη (Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου ΙV, 103) και με βάση αυτή τη μαρτυρία η χρονολόγησή της τοποθετείται στους κλασικούς χρόνους και συγκεκριμένα στο τέλους του 5ου π.Χ. αιώνα (480-323 π.Χ.).
Ο Θουκυδίδης μάλιστα αναφέρει ότι ήταν κομβικό σημείο για την έκβαση του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας επικράτησε του Κλέωνα και εξασφάλισε πρόσβαση μέσω αυτής στην πόλη και στο λιμάνι της Αμφίπολης. Εκτός του Θουκυδίδη αναφορές υπάρχουν και σε άλλους γνωστούς αρχαίους συγγραφείς, στον Ηρόδοτο, στον Ευριπίδη, αλλά και αργότερα στην “Αλεξάνδρου Ανάβασις” του Αρριανού, όπου περιγράφεται η διέλευση του Στρυμόνα από τον Μεγαλέξανδρο στην εκστρατεία του προς την Ασία.
Μετά την ήττα των Μακεδόνων στην Πύδνα το 168 π.Χ. η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και διατήρησε τη σημασία και τη σπουδαιότητά της, λόγω της θέσης της και της έντονης ανάπτυξής της, στην οποία συντέλεσε και η διέλευση της Εγνατίας Οδού.
Επισκευαστικές εργασίες έγιναν τόσο κατά τους ελληνιστικούς όσο και στους ρωμαϊκούς χρόνους από τον Αυτοκράτορα Αύγουστο (27π.Χ.-14 μ.Χ.) ή τον Τιβέριο (14 μ.Χ-37 μ.Χ.), αλλά και στους βυζαντινούς χρόνους, όπου πολλά μοναστήρια του Αγίου Όρους διατηρούσαν μετόχια στην περιοχή και εκμεταλλεύονταν μεγάλες εκτάσεις.
Το 1861 ωστόσο πρέπει να είχε ήδη καταστραφεί ή να ήταν σε πολύ κακή κατάσταση όπως μαρτυρούν οι περιγραφές του Γάλλου αρχαιολόγου Léon Heuzey που μαζί με τον αρχιτέκτονα Honoré Daumet περιηγούνταν στη Μακεδονία και αναφέρουν ότι το πέρασμα του ποταμού γινόταν με σχεδίες κοντά στην περιοχή των δύο βυζαντινών πύργων.
Η γέφυρα ένωνε τις όχθες του ποταμού Στρυμόνα συνδέοντας την πόλη με το λιμάνι και ο ρόλος της στην οικονομική και εμπορική ανάπτυξη της πόλης ήταν σημαντικός, αφού η εξαγωγή της ναυπηγήσιμης ξυλείας και του μεταλλευτικού αποθέματος του όρους Παγγαίου προς την ενδοχώρα και τον νότιο ελλαδικό χώρο γινόταν μέσω των υδάτινων διαδρομών.
Ήταν οργανικά συνδεδεμένη με την Πύλη Γ΄ της Αμφίπολης, η οποία κατασκευάστηκε προφανώς μαζί με την επέκταση του τείχους του 424-422 π.Χ., σύμφωνα πάντα με την περιγραφή του Θουκυδίδη, ώστε να ενισχυθεί η άμυνα του περάσματος. Προκειμένου μάλιστα να προστατευτεί από τις πλημμύρες του ποταμού Στρυμόνα ενισχύονταν με ξύλινους πάσσαλους σφηνωμένους στο αμμώδες έδαφος της περιοχής.
Η ξύλινη γέφυρα της Αμφίπολης είχε μήκος 275 μέτρα, πλάτος 5,5-6 μέτρα και ήταν φτιαγμένη από εκατοντάδες ξύλινους πάσσαλους τα άκρα των οποίων ήταν πελεκημένα, ώστε να καταλήγουν σε αιχμή τοποθετημένη ενίοτε σε σιδερένια κεφαλή, επίσης αιχμηρή.
Οι ανασκαφές και οι 101 πάσσαλοι που διασώζονται ώς σήμερα
Τα πρώτα αρχαιολογικά δεδομένα της γέφυρας ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια των ανασκαφών από τον Δημήτρη Λαζαρίδη -που έχει ταυτίσει το όνομά του με την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Αμφίπολης- το 1977-1978, όταν και αποκαλύφθηκε η πασσαλόπηκτη υποδομή της. Τα στοιχεία που βρέθηκαν -πάσσαλοι, κορμοί δέντρων και δοκοί- ήταν πάνω από 1.250 αλλά η κατάσταση διατήρησής του δε ήταν για όλα καλή. Στην επιφάνεια βγήκαν μόνο 220 πάσσαλοι. Η υγρασία του εδάφους, που ήταν δίπλα στο ποτάμι, διατήρησε τα ξύλα σε πολύ καλή κατάσταση, όταν ωστόσο εκτέθηκαν στο εξωτερικό περιβάλλον αλλοιώθηκαν και επήλθε η φθορά.
Σήμερα 101 πάσσαλοι και εκμαγεία πασσάλων της υποδομής, διατηρούνται και βρίσκονται σε τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της Αμφίπολης πολύ κοντά στο σημείο της αρχικής τους θέσης κατά την αρχαιότητα.
Οι πάσσαλοι έχουν βρεθεί στις όχθες του ποταμού και εκτιμάται ότι πάνω σε αυτούς πρέπει να είχε αναπτυχθεί ένα σύστημα διαδοκίδας (με σταυρωτά δοκάρια), όπου θα στερεώνονταν το ξύλινο κατάστρωμα. Λόγω των καταστροφών οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν τη συνέχεια της γέφυρας μέσα στο ποτάμι, καθώς επίσης και στην απέναντι όχθη.
Οι πάσσαλοι βρίσκονται σήμερα τοποθετημένοι στη σειρά, καλυμμένοι με μεταλλικό στέγαστρο, το οποίο τοποθετήθηκε τη δεκαετία του 1970 και χρήζει αντικατάστασης.
Το υπουργείο Πολιτισμού ενέταξε την αντικατάσταση του στεγάστρου στο Ταμείο Ανάκαμψης, σε ένα έργο προϋπολογισμού 1,2 εκατ. ευρώ, την εποπτεία υλοποίησης του οποίου θα έχει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών, και το θέμα συζητήθηκε κατά την τελευταία συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Το στέγαστρο θα είναι μεταλλικό, συνολικού εμβαδού περίπου 800 τ.μ., διαστάσεων 17μ. Χ 46,60 μ., με μέγιστο ύψος 4.30 μέτρα και ελάχιστο 3 μέτρα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η εγκατάσταση του νέου στέγαστρου έχει ως στόχο τον σεβασμό προς την ιστορικότητα του μνημείου, την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής του μορφολογίας και γενικά των αξιών του, την αρμονική ενσωμάτωση στο φυσικό τοπίο του χώρου, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την αποκάλυψή του, καθώς και την εξασφάλιση της απαραίτητης προστασίας σε αυτό.
Εξωτερικά του στεγάστρου θα τοποθετηθούν χιαστί σύνδεσμοι δυσκαμψίας (αντιανέμια) και ανάμεσα στα υποστυλώματα ένα πλέγμα ορθογωνικής κοπής για την προστασία του μνημείου από πουλιά και ζώα. Η επιλογή του πλέγματος αυτού έγινε αφενός για να μην εμποδίζεται η θέαση του μνημείου με τους πασσάλους, καθώς ο χώρος είναι επισκέψιμος κι αφετέρου για να εξασφαλιστεί η απαραίτητη προστασία του.
Πηγή: Voria.gr
Οι πιλοτικές εκδρομές είναι μέρος του έργου “ΦΟΡΟΥΜ ΠΑΓΓΑΙΟΡΑΜΑ”, το οποίο είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα CLLD/LEADER Ν. Καβάλας και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020.
Περισσότερες πληροφορίες στο τηλ 6944222990 κα. Ζωή Μυλοθροπούλου
