Η Επιστημονική Ομάδα “Οψόμεθα εις Φιλίππους υλοποίησε το έργο «Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση αγροτών σχετικά με την Ορθολογική Χρήση Γεωργικών Φαρμάκων και την Διαχείριση των Κενών Δοχείων Φυτοπροστατευτικών στον Δήμο Δοξάτου», το οποίο χρηματοδοτείται από το τοπικό πρόγραμμα CLLD/LEADER Ν. Δράμας που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020.
Το πρόβλημα
Ο Δήμος Δοξάτου βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του Νομού Δράμας και αποτελεί έναν κατεξοχήν αγροτικό Δήμο. Η γεωργία και η κτηνοτροφία αποτέλεσαν και αποτελούν τους κύριους τομείς οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής. Στο Δήμο Δοξάτου έχουν ολοκληρωθεί αναδασμοί της γεωργικής γης και ταυτόχρονα έχουν εκτελεστεί αρδευτικά έργα συμβάλλοντας στη βελτίωση της παραγωγής και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων. Η γεωργική γη ανέρχεται σε 139.300 στρέμματα και καταλαμβάνει το 57,2% της εδαφικής επιφάνειας του Δήμου, συγκριτικά πολύ μεγάλο ποσοστό συγκρινόμενο με άλλους γειτονικούς Δήμους.
Σε όλη την έκταση του Δήμου υπάρχουν 11 σημεία υδροληψίας των ψεκαστικών μηχανημάτων των αγροτών και τα οποία συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό των χρησιμοποιούμενων δοχείων γεωργικών φαρμάκων. Η μεθοδολογία της ασφαλούς διαχείρισης των κενών πλαστικών δοχείων γεωργικών φαρμάκων περιλαμβάνει το τριπλό ξέπλυμα των πλαστικών συσκευασιών, την συλλογή τους σε διαφανείς πλαστικές σακούλες, την τοποθέτησή τους μέσα σε κάδους με αποσπώμενο καλάθι πλησίον των σημείων υδροληψίας και τη μεταφορά τους από ειδικό γερανοφόρο απορριμματοφόρο όχημα του Δήμου στον κεντρικό σταθμό συλλογής. Εκεί δείγματα των συλλεχθέντων δοχείων οδηγούνται για ανάλυση υπολειμμάτων στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και εφόσον η συγκέντρωση των υπολειμμάτων είναι κάτω από τα μέγιστα επιτρεπτά όρια τότε τα δοχεία οδηγούνται στη βιομηχανία για ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας. Η ανωτέρω διαδικασία δυστυχώς δεν τηρείτε και για αυτό υπάρχουν σοβαρά για τους κατοίκους και το περιβάλλον προβλήματα από τα οποία προκύπτει η αναγκαιότητα υλοποίησης της προτεινόμενης πράξης.
Επιπρόσθετα από τους αγρότες της περιοχής είναι διαπιστωμένο ότι δεν εφαρμόζονται σε μεγάλο βαθμό οι κανόνες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής και η λεγόμενη Πολλαπλή Συμμόρφωση , που είναι οι απαραίτητοι και νομοθετικά θεσμοθετημένοι κανόνες στην παραγωγική διαδικασία των αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και επιπρόσθετα απαιτούνται για την λήψη των Κοινοτικών ενισχύσεων και κάθε άλλης ενίσχυσης και προγράμματος. Σε ότι δε αφορά τα γεωργικά φάρμακα δεν τηρούνται τα όσα προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία έτσι ώστε να προστατεύεται ταυτόχρονα ο χρήστης γεωργός, ο καταναλωτής των παραγόμενων προϊόντων και το περιβάλλον γενικότερα, διασφαλίζοντας έτσι την αειφορική διαχείριση των γεωργικών οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος της περιοχής.
Στόχος του έργου
Τα Τενάγη Φιλίππων μέσα στα οποία βρίσκεται ο Δήμος Δοξάτου, είναι μια μοναδική περιβαλλοντικά παγκοσμίως περιοχή. Ο τυρφώνας των Φιλίππων είναι το βαθύτερο γεωλογικά κοίτασμα παγκοσμίως, με μέσο βάθος τα 75 μέτρα, ενώ στο κέντρο του τυρφώνα το βάθος φθάνει τα 300 μέτρα, όταν στον υπόλοιπο κόσμο οι τυρφώνες έχουν μέσο βάθος 4-17 μέτρα. Μέσα σε αυτόν υπάρχουν πολλά και αξιόλογα είδη χλωρίδας και πανίδας και μοναδικά ενδημικά και απειλούμενα είδη ιχθυοπανίδας όπως η Πετροκαραβίδα, η Γραμμοβελονίτσα και ο Αμμόκοιτος (ΓΕΩΤ.Ε.Ε., 2016) και άλλα απειλούμενα είδη. Για αυτό το λόγο άλλωστε χαρακτηρίστηκαν ως περιοχές Natura 2000 με κωδικό GR1150005 όλα τα κυριότερα υδατορέμματα των Τεναγών Φιλίππων, μαζί με τον Αγγίτη και τον Ζυγάκτη ποταμό με το ΦΕΚ Β’ 4432/15-12-2017 δημοσίευσης της ΚΥΑ αρ. 50743. Με σχετικό νόμο έχει ανατεθεί η διαχείριση τους στον φορέα διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης. Το οικοσύστημα αυτό δέχεται σοβαρές πιέσεις από την αγροτική δραστηριότητα και κυρίως από την χρήση των γεωργικών φαρμάκων. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση που θέλουμε να επιτύχουμε στο παρόν έργο έχει ως κύριο σκοπό την προστασία και την ανάδειξη της αξίας αυτού του πλούσιου φυσικού κεφαλαίου της περιοχής παρέμβασης μας που είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένο για την μοναδικότητα του και την αξία του.
Τα αποτελέσματα των δράσεων του παρόντος έργου στην περιοχή παρέμβασης, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω θα μειώσουν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που απειλούν και το τουριστικό προϊόν της περιοχής, από την αλγεινή εικόνα που επικρατεί. Ταυτόχρονα οι δράσεις του παρόντος έργου θα βοηθήσουν και στην ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού που σχετίζονται με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, όπως ειδικές μορφές Οικοτουρισμού, Εθελοντικού τουρισμού, Αγροτουρισμού, Επιστημονικού τουρισμού για την μελέτη των οικοσυστημάτων της περιοχής και του Συνεδριακού τουρισμού σε σχέση με το περιβάλλον.
Μέσω της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των αγροτών και των υπόλοιπων πολιτών της περιοχής, στα πλαίσια του παρόντος έργου, θα τονωθεί το αίσθημα της ιδιαίτερης ταυτότητας του ντόπιου πληθυσμού, αφού θα ενημερωθούν για την περιοχή που διαβιώνουν, την περιβαλλοντική της ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα, που αυτομάτως προσδίδει μια μοναδική ταυτότητα στον ντόπιο πληθυσμό και ταυτόχρονα του δημιουργεί ένα ιδιότυπο χρέος για την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής από τις καθημερινές λανθασμένες γεωργικές πρακτικές.
Σε γενικές γραμμές το έργο αυτό περιλαμβάνει την διοργάνωση 10 ενημερωτικών ημερίδων ευαισθητοποίησης των αγροτών της περιοχής του Δήμου Δοξάτου. Η ενημέρωση των αγροτών περιλαμβάνει θεωρητικό και πρακτικό μέρος και οι εκδηλώσεις ενημέρωσης θα οργανωθούν και θα εκτελεστούν με την μορφή ενός workshop.
Στα πλαίσια της υλοποίησης του έργου, πραγματοποιήθηκαν 9 ενημερωτικές εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης των αγροτών στα χωριά του Δήμου Δοξάτου από τον Πυλώνα Αγροτοπεριβάλλοντος της Επιστημονικής Ομάδας “Οψόμεθα εις Φιλίππους” στις παρακάτω ημερομηνίες:
- 9 Μαΐου 2022 στο Κεφαλάρι
- 16 Μαΐου 2022 στα Κύργια
- 23 Μαΐου 2022 στο Δοξάτο
- 30 Μαΐου 2022 στον Άγιο Αθανάσιο
- 6 Ιουνίου 2022 στο Καλαμπάκι
- 20 Ιουνίου 2022 στην Αγία Παρασκευή
- 27 Ιουνίου 2022 στον Νεροφράκτης
- 4 Ιουλίου 2022 στον Καλαμώνα
- 11 Ιουλίου 2022 στη Φτελιά
Στις εκδηλώσεις αυτές που στέφθηκαν με μεγάλη επιτυχία συμμετείχαν πάνω από 400 άτομα, κυρίως αγρότες των ανωτέρω περιοχών. Πέραν της ενημέρωσης, δόθηκε στους συμμετέχοντες το αντίστοιχο ενημερωτικό υλικό ενώ έγινε και επίδειξη των μέσων ατομικής προστασίας που πρέπει να διαθέτουν και να χρησιμοποιούν κατά τη χρήση των γεωργικών φαρμάκων. Εκτός από αυτές τις εκδηλώσεις υλοποιήθηκε και μια δράση εθελοντικού καθαρισμού ενός σημείου υδροληψίας από τα ανεξελεγκτα απορριπτόμενα κενά δοχεία φυτοπροστατευτικών. Παράλληλα δε, οι εκδηλώσεις αυτές ήταν και μια ευκαιρία για τους αγρότες να συζητήσουν και άλλα σχετικά με το αντικείμενο της εκδήλωσης θέματα που τους αφορούν και να γνωρίσουν το όραμα, τον σκοπό και τις δράσεις της ΑΜΚΕ Επιστημονικής Ομάδας “Οψόμεθα εις Φιλίππους” με τις παρεμβάσεις του προέδρου κ. Χαράλαμπου Τσουρουκίδη.
Στις 18 Ιουλίου 2022 έγινε στον Άγιο Αθανάσιο Δράμας η τελική εκδήλωση του έργου όπου εκεί συζητήθηκαν θέματα φυτοπροστασίας της περιοχής και θέματα που αφορούν την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας των αγροτών από εξαίρετους επιστήμονες της περιοχής.
Επιπλέον έγιναν οι παρακάτω δράσεις:
- Έκδοση σχετικού ενημερωτικό υλικό για την θεματολογία των ενημερώσεων όπως αφίσες, και ενημερωτικά έντυπα με οδηγίες σχετικά με τα αντικείμενα της εκπαίδευσης (ορθολογική χρήση γεωργικών φαρμάκων, μέσα προστασίας, διαχείριση κενών δοχείων φυτοπροστατευτικών κ.α.).
Παρουσίαση των εννέα ενημερωτικών εκδηλώσεων
Παρουσίαση της μεγάλης τελικής εκδήλωσης
Ενημερωτικό φυλλάδιο μέσα και έξω
Ενημερωτικό αφίσα 1, αφίσα 2, αφίσα 3
- Παραγωγή σχετικού οπτικοακουστικό υλικό (βίντεο) σχετικά με τα πεπραγμένα της συγκεκριμένης πράξης που είναι διαθέσιμο on line για ενημερωτικούς σκοπούς.
Βίντεο “Η διαδικασία του τριπλού ξεπλύματος των κενών δοχείων φυτοπροστατευτικών προϊόντων“
- Υλοποίηση εθελοντικής δράσης καθαρισμού ενός σημείου υδροληψίας από τα κενά δοχεία φυτοπροστατευτικών προϊόντων που ρυπαίνουν το σημείο.
- Δημιουργία Ντοκιμαντέρ σχετικά με τα πεπραγμένα της συγκεκριμένης πράξης που είναι διαθέσιμο on line για ενημερωτικούς σκοπούς μαζί με το υλικό των ενημερώσεων.
Ντοκιμαντέρ όλων των εκδηλώσεων
Οι “Οψόμεθα εις Φιλίππους” πιστοί στο όραμα και στους σκοπούς ίδρυσής τους δεσμεύονται να επανέλθουν στην περιοχή με περισσότερες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και έργα που θα προάγουν την τοπική ανάπτυξη του Πάρκου Φιλίππων γενικότερα.
